Książka "Alkoholowe dzieje Polski" Jerzego Besali przedstawia historię polskiego picia od czasów Piastów do czasów Rzeczypospolitej szlacheckiej.
W naszej kulturze istnieje wiele powiedzeń na temat trunków. "Od piwa głowa się kiwa". "Po piwie robi się leniwie, po wódce uśniesz wkrótce". "Nie pić wina wiele, to w nogi nie wpadnie". "Od wina głupieje dziewczyna". "Od wina rozumu nie ma". "Od wina siwa czupryna". "Po winie rozum w głowie ginie". "Wino serce rozwesela". "Kto wódkę pije, ten niedługo żyje". "Od wódki rozum krótki". A to tylko kilka wybranych ze Słownika Przysłów. Oznacza to, że mamy długą tradycję w piciu. Zagranicą mówi się nawet "pijany jak Polak". A jak jest naprawdę, przedstawia Jerzy Besala w swojej książce.
"Alkoholowe dzieje Polski" to książka historyczna pokazująca obraz polskiego picia od czasów piastowskich aż do końca trwania Rzeczypospolitej szlacheckiej.
Publikacja została podzielona na 7 części - "Piwne średniowiecze" (m.in. Piastowski instrument polityczny, "Wojny piwne" i "szaleni popi"), "Renesansowe upojenie (nie tylko życiem)" (m.in. Zapici czy otruci, Gorzałkopijowie), "Rzeczpospolita wojenna" (m.in. Gorzałka jako jedna z przyczyn powstań kozackich, Odszpuntować czopowe), "Bachusowa polityka" (m.in. Pielgrzymi i woda droższa niż wino, Nerki i kamienie króla Władysława), "Sarmaci" (m.in. Na melankolię i choroby, Żarłoczne panowanie), "Za króla Sasa" (m.in. Przypadek Augusta II Mocnego, Zabójcze damy i kawalerowie), "Epoka stanisławowska" (m.in. Trzeźwy kochanek wszystkich, Picie miejskie i klasztorne).
Jak wspomina Jerzy Besala we wstępie: Picie i upijanie się to dwie różne czynności i dwa stany świadomości. Pierwsze służy poprawieniu nastroju, zabawie, podkreśleniu smaku potraw, a nawet w niewielkich ilościach zdrowiu. Natomiast drugie, czyli upijanie się, jest siłą destrukcyjną.
Autor próbuje odpowiedzieć na pytanie, czy rzeczywiście w dawnej Polsce nasi przodkowie pili więcej niż ich sąsiedzi - Niemcy, Rosjanie, Szwedzi, Kozacy, Węgrzy, Tatarzy, Turcy, Włosi, Holendrzy, Francuzi. Dodatkowo skupia się na innych aspektach - czy picie wpłynęło na losy jednostek i narodów oraz jak wyglądało picie w poszczególnych stanach i warstwach społecznych.
Okazuje się, że Polacy bez względu na stan czy stanowisko pili chętnie. Za czasów Piastów przeważało piwo, choć zdarzały się także miody pitne i sfermentowane soki owocowe. Warzeniem piwa i syceniem miodu zajmowali się braxatores, którzy wyrabiali trunki na miejscu składania danin.
Po chrzcie Polski pojawiło się wino. Jak pisze autor: Wraz z przyjęciem chrześcijaństwa w 966 roku do Polski wlało się szerzej także wino. Napój ten nabrał znaczenia sakralnego, gdyż był używany podczas eucharystii. Stał się także elementem liturgii i wiary. Co ciekawe, w Gnieźnie i koło Poznania próbowano zakładać winnice. Oczywiście we wczesnym średniowieczu klimat był łagodniejszy niż dziś. Mimo to przeważało wino z importu.
Jednak piwo także cieszyło się sporym powodzeniem. W renesansie powstało kilka nowych browarów na terenie Polski - m.in. w Warce i w Haliczu. Napisał o nich Sebastian Fabian Klonowic:
Gdański aptekarz, doktor medycyny Johannes Placotomus, tak wychwalał ten złocisty trunek: Polska raczy się głównie piwem jasnym, których posiada wiele gatunków wszystkie one posilają dobrze, krew dobrą mnożą, a pragnienie gaszą znakomicie.
Książka ma ponad 900 stron, ale czyta się ją w miarę szybko. Jerzy Besala posiłkuje się wieloma źródłami dokumentalnymi - pamiętnikami, listami, korespondencją, diariuszami, sejmowymi i sejmikowymi, wierszami, satyrami i publicystyką. Wyraźnie widać ogrom pracy, jaki autor włożył w swoje dzieło.
Ciekawostek na temat polskiego picia jest więcej. Można dowiedzieć się m.in. dlaczego Władysław Jagiełło stronił od alkoholu i pił jedynie wodę, co łączyło hetmana Bohdana Chmielnickiego i Karola Stanisława Radziwiłła. Nie będę przytaczać wszystkich anegdot, gdyż mija się to z celem. Najlepiej delektować się tą książką po łyczku, niczym najlepszym trunkiem. Polecam ją osobom zainteresowanym tym tematem.
"Alkoholowe dzieje Polski" to książka historyczna pokazująca obraz polskiego picia od czasów piastowskich aż do końca trwania Rzeczypospolitej szlacheckiej.
Publikacja została podzielona na 7 części - "Piwne średniowiecze" (m.in. Piastowski instrument polityczny, "Wojny piwne" i "szaleni popi"), "Renesansowe upojenie (nie tylko życiem)" (m.in. Zapici czy otruci, Gorzałkopijowie), "Rzeczpospolita wojenna" (m.in. Gorzałka jako jedna z przyczyn powstań kozackich, Odszpuntować czopowe), "Bachusowa polityka" (m.in. Pielgrzymi i woda droższa niż wino, Nerki i kamienie króla Władysława), "Sarmaci" (m.in. Na melankolię i choroby, Żarłoczne panowanie), "Za króla Sasa" (m.in. Przypadek Augusta II Mocnego, Zabójcze damy i kawalerowie), "Epoka stanisławowska" (m.in. Trzeźwy kochanek wszystkich, Picie miejskie i klasztorne).
Jak wspomina Jerzy Besala we wstępie: Picie i upijanie się to dwie różne czynności i dwa stany świadomości. Pierwsze służy poprawieniu nastroju, zabawie, podkreśleniu smaku potraw, a nawet w niewielkich ilościach zdrowiu. Natomiast drugie, czyli upijanie się, jest siłą destrukcyjną.
Autor próbuje odpowiedzieć na pytanie, czy rzeczywiście w dawnej Polsce nasi przodkowie pili więcej niż ich sąsiedzi - Niemcy, Rosjanie, Szwedzi, Kozacy, Węgrzy, Tatarzy, Turcy, Włosi, Holendrzy, Francuzi. Dodatkowo skupia się na innych aspektach - czy picie wpłynęło na losy jednostek i narodów oraz jak wyglądało picie w poszczególnych stanach i warstwach społecznych.
Okazuje się, że Polacy bez względu na stan czy stanowisko pili chętnie. Za czasów Piastów przeważało piwo, choć zdarzały się także miody pitne i sfermentowane soki owocowe. Warzeniem piwa i syceniem miodu zajmowali się braxatores, którzy wyrabiali trunki na miejscu składania danin.
Po chrzcie Polski pojawiło się wino. Jak pisze autor: Wraz z przyjęciem chrześcijaństwa w 966 roku do Polski wlało się szerzej także wino. Napój ten nabrał znaczenia sakralnego, gdyż był używany podczas eucharystii. Stał się także elementem liturgii i wiary. Co ciekawe, w Gnieźnie i koło Poznania próbowano zakładać winnice. Oczywiście we wczesnym średniowieczu klimat był łagodniejszy niż dziś. Mimo to przeważało wino z importu.
Jednak piwo także cieszyło się sporym powodzeniem. W renesansie powstało kilka nowych browarów na terenie Polski - m.in. w Warce i w Haliczu. Napisał o nich Sebastian Fabian Klonowic:
[...] w tej sprawie biegli haliczanie
Ciągną z chmielu korzyści nie lada.
Ich towar głośny, póki świat stanie,
Kupią go wszędzie, kędy Bachus włada.
Ciągną z chmielu korzyści nie lada.
Ich towar głośny, póki świat stanie,
Kupią go wszędzie, kędy Bachus włada.
Gdański aptekarz, doktor medycyny Johannes Placotomus, tak wychwalał ten złocisty trunek: Polska raczy się głównie piwem jasnym, których posiada wiele gatunków wszystkie one posilają dobrze, krew dobrą mnożą, a pragnienie gaszą znakomicie.
Książka ma ponad 900 stron, ale czyta się ją w miarę szybko. Jerzy Besala posiłkuje się wieloma źródłami dokumentalnymi - pamiętnikami, listami, korespondencją, diariuszami, sejmowymi i sejmikowymi, wierszami, satyrami i publicystyką. Wyraźnie widać ogrom pracy, jaki autor włożył w swoje dzieło.
Ciekawostek na temat polskiego picia jest więcej. Można dowiedzieć się m.in. dlaczego Władysław Jagiełło stronił od alkoholu i pił jedynie wodę, co łączyło hetmana Bohdana Chmielnickiego i Karola Stanisława Radziwiłła. Nie będę przytaczać wszystkich anegdot, gdyż mija się to z celem. Najlepiej delektować się tą książką po łyczku, niczym najlepszym trunkiem. Polecam ją osobom zainteresowanym tym tematem.
Jerzy Besala jest historykiem, który specjalizuje się w dziejach Polski szlacheckiej. Na swoim koncie ma kilkadziesiąt książek - wśród nich są m.in. "Władcy elekcyjni i Bona Sforza".
Tytuł: "Alkoholowe dzieje Polski"
Ilość stron: 936
Oprawa: twarda
Książka przeczytana w ramach wyzwań:
Czytamy opasłe tomiska (936 s.)
Historia z trupem
Klucznik (tyłem, bokiem lub z profilu)
Przeczytam tyle, ile mam wzrostu ( cm)
W 200 książek dookoła świata (Polska)
Ha ha jaki zachęcający tytuł. O takich dziejach jeszcze nie słyszałam :)
OdpowiedzUsuńTo może się skusisz? ;)
UsuńBrzmi świetnie. Już przy lekturze samych tytułów części zaczynam się szczerzyć do ekranu :D
OdpowiedzUsuńmiedzysklejonymikartkami.blogspot.com
W takim razie powinnaś się z nią zapoznać :)
UsuńPrzyznam, że nawet dla mnie, abstynentki, książka wydaje się być ciekawa ;)
OdpowiedzUsuńZachęcam do lektury :)
UsuńNawet nie miałam pojęcia o istnieniu takiej książki :D. Może sprezentuję komuś na imieniny :D.
OdpowiedzUsuńKoniecznie sprezentuj ;)
Usuń