"Starsi Panowie Dwaj" - kompendium (nie)wiedzy

"Starsi panowie, Starsi panowie. Starsi panowie dwaj... Już szron na głowie i nie to zdrowie. A w sercu ciągle maj" - śpiewali Jeremi Przybora i Jerzy Wasowski, o których wydana została książka "Starsi Panowie Dwaj" Moniki i Grzegorza Wasowskich.

Kabaret Starszych Panów, założony przez Jeremiego Przyborę i Jerzego Wasowskiego, był jednym z najpopularniejszych programów rozrywkowych w Polsce. Występowali w nim m.in.: Irena Kwiatkowska, Barbara Krafftówna, Kalina Jędrusik, Krystyna Sienkiewicz, Wiesław Gołas, Wiesław Michnikowski, Edward Dziewoński i Bohdan Łazuka. Przybora pisał teksty, zaś Wasowski komponował melodie. Ich piosenki są ponadczasowe i "dobre na wszystko", a ich gagi bawią i wzruszają do dziś. I właśnie o tych niezwykłych artystach powstała książka "Starsi Panowie Dwaj".

"Starsi Panowie Dwaj. Kompendium niewiedzy" to przegląd największych dokonań twórców Kabaretu Starszych Panów. Książka ta dotyczy jedynie współpracy Jeremiego Przybory i Jerzego Wasowskiego, która miała miejsce w latach 1948-1983 - nie znajdzie się w niej indywidualnej twórczości każdego z tych Panów. Podstawą tej publikacji były ocalałe taśmy telewizyjne i filmowe, ocalałe taśmy radiowe oraz oryginalne scenariusze, książki i nuty.

Książka została podzielona na 7 części - Skrzydło radiowe (Teatr Uniwersalny Eterek, P.N.E. - Po nastaniu Eterka), Skrzydło kabaretowe ("Szpak", "Dudek"), Skrzydło teatralne ("Studencka miłość", "Jeszcze stokrotki!"), Skrzydło telewizyjne (Kabaret Starszych Panów, Postkabaretowa twórczość telewizyjna Loterya), Baszta filmowa ("Upał", "Pan Ciuchcia"), Baszta płytowa (nośniki analogowe, nośniki cyfrowe, itd.), Westubul - ból.

Fot. Weronika Trzeciak

Jak wspominają autorzy - Monika Wasowska i Grzegorz Wasowski: Choć Ich twórczość jest z nami od zawsze, nie uzurpujemy sobie praw do tego, aby wiedzieć o Nich wszystko.(…) Co mogliśmy - wyszperaliśmy. Czego mogliśmy się dowiedzieć - dowiedzieliśmy się. (…) Reasumując: wyszliśmy z niesatysfakcjonującego nas w pełni, a nawet w połowie, założenia, iż lepiej coś niż nic. Mamy nadzieję, iż to Coś mimo wszystko Państwa uraduje.

Na okładce możemy przeczytać: Jeśli nie wiedzieliście czegoś o Kabarecie Starszych Panów, to po tej książce nie będziesz wiedzieć więcej! I rzeczywiście, jeśli chodzi o życie Jeremiego Przybory i Jerzego Wasowskiego, to niczego nie można się dowiedzieć. Jednak, jeśli chodzi o ich działalność artystyczną, ze szczególnym uwzględnieniem piosenek i audycji - to książka ta zawiera kopalnię wiedzy.

Fot. Weronika Trzeciak

Muszę przyznać, że Kabaret Starszych Panów kojarzyłam głównie z piosenkami, np. "Tango kat", "Na ryby", "Już kąpiesz się nie dla mnie" czy "Przeklnę cię". Jednak dzięki tej książki odkryłam inne ciekawe rzeczy - audycje, wypowiedzi na temat Starszych Panów oraz sentencjonalia.

Zainteresowały mnie szczególnie wypowiedzi Przybory i Wasowskiego oraz osób z nimi związanych. Przykładem jest wywiad przeprowadzony w 1971 roku przez Alinę Burzyńską ze Starszymi Panami. Jedno z pytań dotyczyło tego, kto wymyślił nazwę dla kabaretu. Jerzy Wasowski odpowiedział: Przybora. On w ogóle wszystko wymyśla. Ja tylko wyrażam swoje wątpliwości. Mniejsze lub większe. (Oczywiście dotyczy to wspólnych prac). Innym przykładem może być wypowiedź Jana Zbigniewa Słojewskiego: Tajemnica KSP polegała chyba na tym, że StP sami pisali teksty, sami komponowali melodie i sami byli konferansjerami, przy czym te wszystkie trzy czynności wykonywali czasem dobrze, a czasem bardzo dobrze, ale nigdy źle. Melodie pasowały do tekstów, teksty do melodii, do melodii i tekstów - ludzie. W sumie stwarzało to osobliwą jedność, którą można by sparodiować, której jednak podrobić nie sposób.

Fot. Weronika Trzeciak

Ciekawe są także sentencjonalia - np. Nigdy ci tego nie zapomnę, nigdy, zwłaszcza, gdy sobie przypomnę. Albo: Panie mają często dziwną słabość do kryminalistów. Może wyczuwają, że oni całe lata bywają absolutnie wierni.

Monika i Grzegorz Wasowscy mieli świetny pomysł na zebranie całej twórczości Starszych Panów w jednej książce. Dzięki temu czytelnicy zostają porwani w niezwykłą podróż do świata legendarnego kabaretu, który cieszył się dużą popularnością. Przyciągało ich niesamowite poczucie humoru, staroświecki urok osobisty, elegancja oraz wyobraźnia.

Fot. Weronika Trzeciak

Warto wspomnieć, że dużym walorem lektury jest płyta dołączona do książki, zawierająca 42 piosenki jeszcze nie Starszych Panów. Nagrania, zremasterowane przez Krzysztofa Kuraszkiewicza, pochodzą z Teatru Uniwersalnego Eterek, w wykonaniu m.in.: Wery Gran, Ireny Kwiatkowskiej, Tadeusza Fijewskiego, Adama Mularczyka oraz Chóru Czejanda. Słuchanie ich grozi niekontrolowanym wybuchem śmiechu, należy więc uważać. To prawdziwa gratka dla miłośników Jeremiego Przybory i Jerzego Wasowskiego. Kolejnym atutem są zdjęcia obu Panów z różnych okresów ich działalności artystycznej. Ułatwieniem jest hasłownik w niektórych rozdziałach oraz indeks haseł na końcu.

Polecam tę książkę przede wszystkim miłośnikom Jeremiego Przybory i Jerzego Wasowskiego oraz Kabaretu Starszych Panów.

Grzegorz Wasowski (ur. 1949) jest dziennikarzem muzycznym, satyrykiem i aktorem. Jest współtwórcą satyrycznego zespołu hiphopowego - T-Raperzy znad Wisły, który powstał w 1995 roku.

Monika Wasowska jest żoną Grzegorza. Poznali się w radiowej Trójce, w której Monika pracowała jako sekretarz redakcji. Razem prowadzą Wydawnictwo Wasowscy.

Autor: Monika Wasowska, Grzegorz Wasowski
Tytuł: "Starsi Panowie Dwaj. Kompendium niewiedzy"
Ilość stron: 585
Oprawa: twarda

Książka przeczytana w ramach wyzwań:

Czytam opasłe tomiska (585 s.)
Klucznik (wstrząśnięte, niezmieszane)
Nie tylko literatura piękna
Polacy nie gęsi III
Przeczytam tyle, ile mam wzrostu ( cm)
Rekord 2014 (140)
W 200 książek dookoła świata (Polska)