"Semantyka winy we współczesnej polszczyźnie" to pierwsza monografia opisująca pojęcie 'winy' od strony językoznawczej.
Bardzo lubię gramatykę, nie tylko naszego języka, lecz także języków obcych. Na studiach wolałam przedmioty językoznawcze niż literaturoznawcze. Jednym z moich ulubionym przedmiotów były gramatyka historyczna języka polskiego, gramatyka opisowa języka polskiego i łacina. Jednym z działów językoznawstwa ogólnego jest semantyka, która zajmuje się znaczeniem słów. I właśnie semantyką pojęcia winy zajęła się Marta Falkowska.
"Semantyka winy we współczesnej polszczyźnie" to pierwsza monografia opisująca pojęcie 'winy' od strony językoznawczej. Książka została podzielona na 4 części: "Założenia metodologiczne", "Pojecie 'winy' i jego składniki semantyczne", "Analiza wyrażeń przywołujących pojęcie 'winy w polszczyźnie" i "Wnioski".
Jak przyznaje autorka: Celem niniejszej pracy jest semantyczny opis wyrażeń językowych należących do pola leksykalnego związanego z pojęciem winy. Okazuje się, że z pojęcie winy związane jest z wieloma wyrażeniami, jak choćby 'winowajca', 'obwiniać', 'oskarżać', 'poczucie winy', 'wyrzuty sumienia'.
Marta Falkowska bada poszczególne znaczenia i wysnuwa wnioski. Jej praca jest rzetelna i bardzo pracochłonna. Bowiem, jak napisała we wstępie: Punkt wyjścia mojej analizy stanowią zaczerpnięte z wybranych słowników współczesnej polszczyzny informacje semantyczne i składniowe, które weryfikowałam głównie na podstawie materiału wyekscerpowanego z Korpusu Tekstów Wydawnictwa PWN. Tłem analizy językoznawczej są odwołania do literatury psychologicznej, teologicznej oraz filozoficznej.
Leksem "wina" ma wiele znaczeń. Może być zdefiniowany jako np.: 1. «czyn naruszający normy postępowania (prawne, obyczajowe, moralne); wykroczenie, przewinienie, występek, błąd, grzech», 2. «odpowiedzialność za zły czyn, za popełnione wykroczenie», 3. «to, co powoduje złe skutki, niepożądane następstwa, przyczyna, powód złego».
Leksem ten może zostać przywołany przez inne wyrażenia, takie jak: wyrażenia profilujące winowajcę ('winowajca', 'poczucie winy', 'wyrzuty sumienia', 'skrucha', 'żal', 'przyznanie się do winy', 'zadośćuczynienie'), wyrażenia profilujące czyn winowajcy ('przewinienie', 'grzech', 'postępek', 'przestępstwo'), wyrażenia profilujące relację między winowajcą a jego czynem ('być winnym' i 'odpowiadać za coś', 'winić kogoś', 'obwiniać/obwinić', 'oskarżać/oskarżyć', 'zarzucać/zarzucić komuś coś').
Zainteresowało mnie szczególnie wyrażenie 'być odpowiedzialnym za coś', które nie zawsze oznacza 'być winnym'. Oto przykład zdania, które może mieć dwa znaczenia:
Oni są odpowiedzialni za zniszczenie dokumentów.
Można je odczytać na dwa sposoby:
1. Oni są odpowiedzialni za to, że dokumenty zostały zniszczone = oni są winni ich zniszczenia
2. Oni są odpowiedzialni za to, żeby zniszczyć dokumenty / żeby dokumenty zostały zniszczone.
Tylko w pierwszym przypadku 'być odpowiedzialnym' za można zastąpić wyrażeniem 'być winnym'.
Podobnie zdania Jan jest odpowiedzialnym człowiekiem, nie można zastąpić zdaniem Jan jest winnym człowiekiem.
Autorka dokonuje dogłębnej analizy pojęcia 'wina'. Jest bardzo skrupulatna i metodyczna. Jej książkę czyta się z zainteresowaniem. Można z niej dowiedzieć się wielu ciekawych rzeczy z dziedziny semantyki. Książka jest napisana przystępnym językiem mimo jej naukowego charakteru. Polecam ją nie tylko studentom Polonistyki, lecz także osobom, które interesują się językiem polskim.
"Semantyka winy we współczesnej polszczyźnie" to pierwsza monografia opisująca pojęcie 'winy' od strony językoznawczej. Książka została podzielona na 4 części: "Założenia metodologiczne", "Pojecie 'winy' i jego składniki semantyczne", "Analiza wyrażeń przywołujących pojęcie 'winy w polszczyźnie" i "Wnioski".
Jak przyznaje autorka: Celem niniejszej pracy jest semantyczny opis wyrażeń językowych należących do pola leksykalnego związanego z pojęciem winy. Okazuje się, że z pojęcie winy związane jest z wieloma wyrażeniami, jak choćby 'winowajca', 'obwiniać', 'oskarżać', 'poczucie winy', 'wyrzuty sumienia'.
Marta Falkowska bada poszczególne znaczenia i wysnuwa wnioski. Jej praca jest rzetelna i bardzo pracochłonna. Bowiem, jak napisała we wstępie: Punkt wyjścia mojej analizy stanowią zaczerpnięte z wybranych słowników współczesnej polszczyzny informacje semantyczne i składniowe, które weryfikowałam głównie na podstawie materiału wyekscerpowanego z Korpusu Tekstów Wydawnictwa PWN. Tłem analizy językoznawczej są odwołania do literatury psychologicznej, teologicznej oraz filozoficznej.
Leksem "wina" ma wiele znaczeń. Może być zdefiniowany jako np.: 1. «czyn naruszający normy postępowania (prawne, obyczajowe, moralne); wykroczenie, przewinienie, występek, błąd, grzech», 2. «odpowiedzialność za zły czyn, za popełnione wykroczenie», 3. «to, co powoduje złe skutki, niepożądane następstwa, przyczyna, powód złego».
Leksem ten może zostać przywołany przez inne wyrażenia, takie jak: wyrażenia profilujące winowajcę ('winowajca', 'poczucie winy', 'wyrzuty sumienia', 'skrucha', 'żal', 'przyznanie się do winy', 'zadośćuczynienie'), wyrażenia profilujące czyn winowajcy ('przewinienie', 'grzech', 'postępek', 'przestępstwo'), wyrażenia profilujące relację między winowajcą a jego czynem ('być winnym' i 'odpowiadać za coś', 'winić kogoś', 'obwiniać/obwinić', 'oskarżać/oskarżyć', 'zarzucać/zarzucić komuś coś').
Zainteresowało mnie szczególnie wyrażenie 'być odpowiedzialnym za coś', które nie zawsze oznacza 'być winnym'. Oto przykład zdania, które może mieć dwa znaczenia:
Oni są odpowiedzialni za zniszczenie dokumentów.
Można je odczytać na dwa sposoby:
1. Oni są odpowiedzialni za to, że dokumenty zostały zniszczone = oni są winni ich zniszczenia
2. Oni są odpowiedzialni za to, żeby zniszczyć dokumenty / żeby dokumenty zostały zniszczone.
Tylko w pierwszym przypadku 'być odpowiedzialnym' za można zastąpić wyrażeniem 'być winnym'.
Podobnie zdania Jan jest odpowiedzialnym człowiekiem, nie można zastąpić zdaniem Jan jest winnym człowiekiem.
Autorka dokonuje dogłębnej analizy pojęcia 'wina'. Jest bardzo skrupulatna i metodyczna. Jej książkę czyta się z zainteresowaniem. Można z niej dowiedzieć się wielu ciekawych rzeczy z dziedziny semantyki. Książka jest napisana przystępnym językiem mimo jej naukowego charakteru. Polecam ją nie tylko studentom Polonistyki, lecz także osobom, które interesują się językiem polskim.
Marta Falkowska ma stopień naukowy doktora i jest adiunktem w Instytucie Języka Polskiego UW. Na swoim koncie ma także kilkanaście rozdziałów w książkach, m.in. "'Cisza' i 'milczenie' w poezji Karola Wojtyły", "Rzeczownik grzech w języku ogólnym i w języku religijnym".
Autor: Marta Falkowska
Tytuł: "Semantyka winy we współczesnej polszczyźnie"
Ilość stron: 220
Oprawa: miękka
Wydawnictwo:
Książka przeczytana w ramach wyzwań:
ABC czytania (wariant 2 - autor na F)
Pochłaniam strony, bo kocham tomy!!!! (220 s.)
Przeczytam tyle, ile mam wzrostu ( cm)
W 200 książek dookoła świata (Wielka Brytania)
Rzeczywiście 'być odpowiedzialnym za coś' ma dwojakie znaczenie. Nigdy wcześniej się nad tym nie zastanawiałam.
OdpowiedzUsuńJa też się nie zastanawiałam ;)
UsuńU mnie niestety na sympatię lub antypatię do przedmiotu miała silny wpływ osoba prowadząca zajęcia lub wykłady. I tak nie znosiłam wręcz gramatyki historycznej j.polskiego, bo asystent prowadzący zajęcia kompletnie się do tego nie nadawał (chaos pojęć w jego wydaniu).
OdpowiedzUsuńA gramatykę opisową wykładał uroczy profesor - jasno, zwięźle, przejrzyście.
Najchętniej jednak uczyliśmy się scs-u (dla niezorientowanych: staro-cerkiewno-słowiański). Prowadząca zajęcia w kapitalny sposób je ożywiała - to była wspaniała przygoda językowa.:)
Tak mi się otworzyła klapka w pamięci przy okazji :)
Nie jestem fachowcem z dziedziny, ale przyznam, że z zainteresowaniem przeczytałam recenzję. Często wyrażamy jakieś myśli, nieczęsto się w nie wgłębiany. Pozdrawiam
OdpowiedzUsuń